گرمترين نقطه كره زمين در كوير لوت ايران

«گندم بريان» در 80 كيلومترى شمال شهر شهداد در كوير لوت واقع است و به دليل نداشتن جاده و راه مشخص دستيابى به آن به سختى و تنها با همراهى تعداد معدودى كه آشنا به مسيرها هستند، امكان پذير است.

اهالى شهداد به تپه گندم بريان، ريگ سوخته هم مى‌گويند. چون سطح تپه از گدازه‌هاى سياه رنگ كاملا پوشيده شده مردم در گذشته ريگ سوخته مى‌گفتند كه هنوز هم رايج است. 

اين تپه هم از لحاظ زمين شناسى و هم به عنوان يك جاذبه گردشگرى نياز به بازشناسى و معرفى بيشتر دارد و بايد زمينه دستيابى آسان‌تر علاقمندان به آن نيز فراهم شود. دماى هوا از آبان تا فروردين در اين نقطه كره زمين قابل تحمل و طبيعى است و تنها در همين فرصت است كه مى توان به سفر به گندم بريان فكر كرد.

كويرشهداد

كوير شهداد بخشى از كوير لوت به شمار مى‌رود. سرزمينى با پديده‌ها و شگفتى‌هاى ناشناخته كه مى تواند پنجره اى نو به صنعت طبيعت گردى ايران بگشايد. كوير، تنها يك اقليم و جغرافيا نيست، خوب كه بنگريم تن پوش فرهنگ و تاريخ را هم بر تن لوت و عريانش مى بينيم.

كوير با آسمان پرستاره، سكوت، شب‌هاى آرام، طلوع و غروب هاى زيبا، ســراب فريبنده، كلوت‌هاى افسانه‌اى شهر مانند كه به قصرهاى شكوهمند مى‌مانند در كنار محوطه‌هاى باستانى و طعم شيرين پرتقال و رطب‌هاى خرماى بزمانى شهداد براى همه افراد با سلايق و مليت‌هاى متفاوت جذاب است.در كنار جاذبه‌هاى ياد شده، رود دايمى شور با بــــــلورهاى زيباى نمك، تپه گندم بريان، گدار باروت، نمك هاى تخم مرغى شكل، منطقه بدون حيات و باكترى عمق كوير، بوته‌هاى گز(نبكا ) در حاشيه آن، زيبايى كوير را صد چندان كرده اند. جايى كه همچون سياره‌هاى ناشناخته نياز به كشف و شناسايى بيشتر دارد.

شب كوير هم كه خيال انگيز و توصيف نشدنى است، چنـــــانكه در هيچ جاى ديگرى نمى توان شب‌هاى سرمه اى و پرستاره را اين چنين تجربه كرد. شــــب كه بر كوير چتر مى گسترد، مى‌خواهى دستت را به هواى چيدن ستاره‌ها بالا ببرى. اينجا آسمان و زمين بهم نزديك ترينند.

هر چه روزها آسمان و خورشيد پرفروغش به نامهربانى بر زمين سوخته و تفتيده كوير گرما و آتش مى پاشند، شب ها اما به جبران آن، گويى با مهربانى تمام فاصله‌ها را از ميان برمى دارند و آسمان ستاره‌هاى زيبايش را به سخاوت تمام به زمين مى بخشد. 

 نزديك به 75 درصد كشور ما را مناطق كويري و بياباني دربرگرفته‌اند. لوت يكي از گرم‌ترين و خشك ترين بيابان‌هاي دنيا است و در تضاد با نقاط قطبي، قطب حرارتي كره زمين محسوب مي‌شود.

«كوير شهداد» بخشي از حاشيه غربي كوير لوت است. شهداد با 24 هزار كيلومتر مربع وسعت در جنوب شرقي ايران و شمال شرقي كرمان، يكي از بزرگترين بخش‌هاي كشور و باستاني‌ترين بخش استان كرمان محسوب مي‌شود (بدون در نظر گرفتن بخش مركزي عنبرآباد و محوطه‌هاي باستاني كنار صندل در جنوب استان).

به علت وجود آبادي و زندگي در طي بيش از 4 هزار سال گذشته، اين بخش قديمي ترين اجتماع انساني را در همسايگي كوير پديد آورده است.105 كيلومتر حركت از شهر كرمان در جهت شرق و سپس شمال شرق ما را به شهر تاريخي و ديدني‌هاي اعجاب انگيز كوير شهداد رهنمود مي‌سازد .

حركت از ارتفاع، عبور از شيب‌هاي ملايم و ادامه حركت به سمت گودترين چاله داخلي ايران با ارتفاع 75 متري از سطح دريا در محدوده تكاب، جرياني تجربه آلود را پديد مي آورد.

گودترين چاله داخلي ايران يكي از گرمترين نقاط كره زمين هم به شمار مي آيد. منطقه‌اي سنگي در اين محدوده، هر ساله در گرمترين روزهاي خود دماي حرارتي بيش از 70 درجه سانتيگراد را تجربه مي كند.

در گوشه گوشه شهداد، آثار باستاني از هزاره چهارم قبل از ميلاد تا دوره‌هاي اسلامي و معاصر همچون گورستان‌ها، قلعه‌ها، كاروانسراها و... را مي توان مشاهده كرد. اما مهمترين و منحصر به فرد ترين داشته اي كه اين منطقه كويري در خود جاي داده است، كلوت‌ها هستند.

در 25 كيلومتري شرق شهداد، شاهد مناظر بديع، حيرت آور و شگفت انگيزي از زاييده‌هاي طبيعت هستيم. كلوت‌ها از لحاظ شكل ناهمواري و شرايط پيدايش در دنيا بي نظيرند و اسرار بي شماري درباره اصول و خواص پيدايش آنها وجود دارد. از دوردست كه به كلو‌ت‌ها نگاه مي‌كنيم، شهري بزرگ با آسمان خراشهاي فراوان را تداعي مي‌كند و همين امر باعث شده كه تا برخي جهانگردان خارجي از آن به عنوان «شهر ارواح» ياد كنند.

كلوتها از شمال به جنوب حدود 145 كيلومتر طول و از غرب به شرق نزديك به 70 كيلومتر عرض دارند و در موازات تل ماسه‌هاي عظيم شرق كوير قرار گرفته اند. اما كلوتها ناشناخته تر، خطرناكتر و افسانه اي تر از تل ماسه هاي شرقي لوت هستند.كسي تاكنون از آنها عبور نكرده و مطالبي كه در اين زمينه گفته مي شود، بر گرفته از نظرات و بررسيهاي دانشمندان است.

«سون هدين»، جهانگرد سوئدي در اوايل قرن گذشته در پي سفري بسيار سخت، به شكل بسيار خارق‌العاده‌اي زيبايي‌هاي كوير را بر شمرده است؛ امري كه بسياري از گردشگران را تشويق و ترغيب به سفر براي ديدن اين شگفتي‌ها كرد.

از سال 76 كه عمليات جاده سازي بين شهداد و نهبندان آغاز شد، رفته رفته بر تعداد بازديد كنندگان اين بخش از كلوتها كه ميزبان جاده است افزوده شده است. هم اكنون نزديك به 300 كيلومتر جاده آسفالته، تنها مسير عمومي براي گذر از اين تجربه سرشار از زيبايي و شگفتي است؛ تجربه فائق آمدن بر يك وحشت بي مانند؛ مسيري بي پايان از غرب به شرق.در اين ناحيه هيچ موجود زنده ، گياهي و جانوري ديده نمي‌شود.

مرتفع‌ترين هرم‌هاي ماسه‌اي دنيا، پهنه‌هاي وسيع ماسه با طيف رنگي قهوه‌اي روشن تا خاكستري و سياه، تپه‌هاي شني كويري يا پاشتري‌ها، هامارا (دشتهاي ريگي) و رود شور بخشي ديگر از چشم اندازهاي رويايي در كوير لوت هستند كه با آسمان فرش شده با ستاره‌هاي كوچك و بزرگ، لحظات به ياد ماندني را براي هر انساني ايجاد مي كنند.

سكوت، آرامش، پهنه وسيع و ناتمام و... همه و همه دست در دست هم مي دهند تا انسان را در شگفتي و جذبه اي خاص به تأمل و حيرت وا دارند. سازمان ميراث فرهنگي و گردشگري كشور حدود سه سال است كه در کنار کلوت‌هاي لوت، كمپي كويري را بنا نهاده كه به آن «کوتوها» گويند. کوتو در زبان محلي به معني آلاچيق است. سايت کوتوها متشکل از کوتوهايي است که به شکل سنتي ساخته شده‌اند تا به گردشگران نشان دهند در کوير چگونه بايد از گرما فرار کرد.